Ile trwa sprawa spadkowa bez testamentu to pytanie, które zadaje sobie wielu spadkobierców. Procedura dziedziczenia po bliskich, którzy nie pozostawili ostatniej woli jest dość skomplikowana i wymaga czasu. W tym artykule wyjaśnimy krok po kroku, jak wygląda postępowanie spadkowe oraz jak długo trwa.
Kluczowe wnioski:- Sprawa spadkowa trwa zwykle od 6 miesięcy do 2 lat, w zależności od stopnia skomplikowania.
- Na czas trwania wpływ ma m.in. liczba spadkobierców, zabezpieczenia spadku czy spory między spadkobiercami.
- Najdłużej trwa etap sądowy, gdy sąd spadku zbiera dokumenty i wzywa strony na rozprawy.
- Można przyspieszyć sprawę przygotowując wymagane dokumenty przed złożeniem wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.
- Pomoc prawnika specjalizującego się w prawie spadkowym może znacząco skrócić procedurę spadkową.
Jakie kroki w sprawie spadkowej
Sprawa spadkowa bez testamentu jest dość skomplikowana i składa się z kilku etapów. Wszystko zaczyna się od złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym krewnym. Następnie sąd spadku zbiera konieczne dokumenty, ustala krąg spadkobierców, ich udziały w spadku i wyznacza terminy rozpraw. Po wydaniu postanowienia kończącego postępowanie można wypłacić pieniądze z konta zmarłego.
Na całą procedurę składają się więc następujące kroki:
- Złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku
- Przygotowanie niezbędnych dokumentów przez sąd i strony postępowania
- Ustalenie kręgu spadkobierców i ich udziałów w spadku
- Rozprawy przed sądem spadku
- Wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku
- Wypłata pieniędzy z konta zmarłego
Te podstawowe etapy szczegółowo omówimy w dalszej części artykułu.
Kiedy składać wniosek o dział spadku
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, potocznie zwany "działem spadku", można złożyć w każdej chwili. Jednak najlepiej zrobić to możliwie szybko po śmierci bliskiej osoby.
Dziedziczenie z mocy ustawy po bliskich
Jeśli zmarły nie pozostawił ważnego testamentu, do spadku dochodzi na podstawie ustawowego porządku dziedziczenia.
| Spadkodawca pozostawił | Spadek otrzymują |
| małżonka i dzieci | małżonek i dzieci w częściach równych |
| tylko małżonka | cały spadek przypada małżonkowi |
Jeśli brak jest dzieci, do spadku dochodzą dalsi krewni zmarłego. Cały porządek dziedziczenia ustawowego określa art. 932 Kodeksu Cywilnego.
W toku postępowania spadkowego sąd spadku każdorazowo ustala krąg spadkobierców zmarłego i wymiaru ich udziałów w spadku.
Jak liczyć udziały w spadku
Zasady obliczania udziałów spadkowych są dość skomplikowane. W dużym uproszczeniu, im bliższe pokrewieństwo ze zmarłym, tym większy udział w spadku. Szczegółowe zasady znajdziesz tutaj.
Kto wszczyna postępowanie spadkowe
Postępowanie spadkowe wszczyna złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, inaczej "dział spadku". Wniosek taki może złożyć każda osoba, która ma w tym interes prawny, np. domniemany spadkobierca, wierzyciel spadku czy osoba uprawniona do zachowku.
Najczęściej wniosek składają sami spadkobiercy, którzy chcą "uporządkować" spadek po zmarłym i otrzymać przysługujące im pieniądze lub nieruchomości.
We wniosku wskazuje się stopień pokrewieństwa ze zmarłym. Do wniosku załącza się odpis aktu zgonu. Wniosek składa się do sądu rejonowego, w którego okręgu zmarły miał ostatnie miejsce zamieszkania.
Kiedy składać wniosek o dział spadku
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, potocznie zwany "działem spadku", można złożyć w każdej chwili. Jednak najlepiej zrobić to możliwie szybko po śmierci bliskiej osoby.
Jak długo trwa przygotowanie dokumentów
Po złożeniu wniosku rozpoczyna się etap zbierania przez sąd niezbędnych dokumentów. Sąd wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych podania i doręczenia odpisów innym uczestnikom. Sąd zwraca się też do różnych urzędów o przedłożenie koniecznych informacji, np. do urzędu skarbowego, ZUS czy ksiąg wieczystych.
Przygotowanie dokumentacji sprawy przez sąd i strony może potrwać od 3 do 12 miesięcy. Wiele zależy od stopnia skomplikowania sprawy i liczby zaangażowanych podmiotów. Im więcej spadkobierców lub wierzycieli, tym czasochłonniejsze zebranie wszystkich informacji.
Jak przyspieszyć etap dokumentacji
Aby skrócić ten etap, warto samemu dostarczyć sądowi jak najwięcej danych już na początku postępowania. Przydatne informacje to m.in. dokładny wykaz majątku spadkowego, informacje o rachunkach bankowych czy polisach ubezpieczeniowych zmarłego.
Terminy wyznaczane przez sąd spadkowy
Kolejny etap to wyznaczanie przez sąd terminów posiedzeń, zwanych rozprawami. Ich celem jest wyjaśnienie wszelkich wątpliwości związanych z dziedziczeniem i podziałem spadku.
Rozpraw może być kilka lub kilkanaście, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy. Im więcej kwestii spornych do wyjaśnienia, tym dłużej trwają.
| Skomplikowana sprawa z roszczeniami | 4-10 terminów rozpraw |
| Prosta sprawa bezsporna | 1-3 terminy |
Terminy wyznacza się zwykle co 2-3 miesiące. Taki rytm wynika z obciążenia sędziów innymi sprawami. Stąd też ten etap rozciąga się najczęściej od roku do nawet trzech lat.
Jak skrócić termin rozpraw
Aby przyspieszyć postępowanie sądowe warto polubownie załatwić wszelkie sporne sprawy między spadkobiercami. Pozwoli to ograniczyć liczbę rozpraw do niezbędnego minimum.
Wypłata pieniędzy z konta zmarłego
Po prawomocnym zakończeniu postępowania sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Ustala w nim ostateczny krąg spadkobierców i wysokości przypadających im udziałów.
Na podstawie tego postanowienia banki mogą wypłacić pieniądze z rachunków zmarłego. Aby je uzyskać, spadkobiercy składają wniosek do banku lub SKOK-u o wypłatę określonej kwoty.
Tym samym kończy się cała procedura spadkowa. Środki z kont można otrzymać zwykle w przeciągu 1-2 tygodni od złożenia wniosku.
Podsumowanie
Sprawa spadkowa bez testamentu trwa zazwyczaj od 6 miesięcy do 2 lat, w zależności od stopnia skomplikowania. Na czas procedury wpływa przede wszystkim liczba spadkobierców, spory między nimi czy konieczność zabezpieczenia majątku spadkowego.
Najdłużej, bo od 1 roku do 3 lat, trwa etap przed sądem spadku. Sąd musi zebrać wszystkie dokumenty, wezwać strony, wyznaczyć terminy rozpraw i rozstrzygnąć ewentualne spory. Im więcej kwestii do wyjaśnienia, tym terminów będzie więcej.
Całe postępowanie spadkowe można jednak znacząco przyspieszyć. Przede wszystkim należy jak najszybciej złożyć wniosek o dział spadku oraz dostarczyć sądowi możliwie pełną dokumentację dotyczącą spadku. Zaleca się także załatwienie polubowne wszelkich sporów między spadkobiercami.
Dodatkowo, zatrudnienie profesjonalnego pełnomocnika z doświadczeniem w sprawach spadkowych znacząco usprawni procedurę i pozwoli zaoszczędzić wiele nerwów. Korzystając z jego pomocy sprawa spadkowa powinna zamknąć się w około 12 miesięcy od daty zgonu.
