Kredyty frankowe to temat, który od kilkunastu lat budzi ogromne emocje i kontrowersje w Polsce. Miliony Polaków zaciągnęły te kredyty licząc na łatwy zysk, ale dramatyczny wzrost kursu franka szwajcarskiego sprawił, że raty poszybowały w górę, a spłata stała się niezwykle uciążliwa lub wręcz niemożliwa. Wielu kredytobiorców czeka teraz na przedawnienie swoich zobowiązań, licząc na umorzenie przynajmniej części długu. Jakie są szanse na taki scenariusz i na co powinni się przygotować frankowicze?
Czym są kredyty frankowe i skąd się wzięły w Polsce
Idea kredytów frankowych i korzyści z nich płynące
Kredyty frankowe zaczęły pojawiać się w Polsce na początku XXI wieku. Ich atrakcyjność polegała na denominowaniu zobowiązania we frankach szwajcarskich, przy jednoczesnym udzielaniu go w złotówkach. Dzięki temu raty w początkowym okresie były znacznie niższe niż przy kredycie złotowym. Dodatkowym atutem była relatywnie niska stopa procentowa. Te czynniki sprawiły, że kredyty frankowe cieszyły się olbrzymią popularnością.
Okres największej popularności kredytów frankowych w Polsce
Największy boom na kredyty frankowe przypadł na lata 2006-2008. Szacuje się, że w tym okresie aż ponad połowa nowo udzielanych kredytów hipotecznych w Polsce była denominowana we frankach. Łącznie do końca 2008 roku udzielono ok. 700 tys. tego typu kredytów o wartości przekraczającej 160 mld zł.
Kryzys finansowy 2008 r. i jego wpływ na kredyty frankowe
Sytuację kredytobiorców frankowych radykalnie zmienił globalny kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2008 r. Spowodował on gwałtowny wzrost kursu franka szwajcarskiego w stosunku do złotego. Tym samym raty kredytów poszybowały w górę, często nawet o 100-200%. Dla wielu oznaczało to dramatyczny wzrost obciążenia i problemy ze spłatą zobowiązań.
Na czym polega problem kredytów frankowych
Wzrost kursu franka szwajcarskiego i rat kredytowych
Kluczowym elementem problemu kredytów frankowych był skokowy wzrost kursu CHF wobec PLN. Jeśli w 2008 r. za 1 franka płacono ok. 2 zł, to obecnie jest to już ponad 4,5 zł, a rekordowy poziom wynosił nawet 5 zł. Tym samym rata takiego kredytu wzrosła z 1500 zł do 3500-4000 zł.
Zarzuty nieuczciwych praktyk banków przy udzielaniu kredytów
Kredytobiorcy zarzucają bankom wiele nieuczciwych praktyk, m.in. nieprawidłowe informowanie o ryzyku kursowym, stosowanie niedozwolonych klauzul, czy Manipulowanie spreadami walutowymi. Roszczenia te są podstawą wielu pozwów sądowych przeciwko bankom.
Rosnące ryzyko przedawnienia roszczeń banków
Wobec trudności ze spłatą rat, coraz większą szansę stanowi dla kredytobiorców przedawnienie części roszczeń banku. Dotyczy to zwłaszcza odsetek, opłat i prowizji. Dlatego dokładne zrozumienie zasad przedawnienia jest kluczowe.
Istota i zasady przedawnienia roszczeń
Co to jest przedawnienie i jaki ma wpływ na spłatę kredytu
Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która po upływie określonego czasu gasi możliwość dochodzenia roszczenia na drodze sądowej. Nie dotyczy ona samego długu, a jedynie możliwości skutecznego domagania się jego spłaty. Po przedawnieniu dłużnik może uchylić się od spłaty zobowiązania powołując się na ten fakt.
Okresy przedawnienia dla różnych roszczeń banków
Inny okres przedawnienia dotyczy kapitału (10 lat), a inny odsetek czy opłat (3 lata). Ponadto przedawnienie ulega przerwaniu przy każdej spłacie raty. Dokładna analiza jest kluczowa, by określić szanse na skuteczne powołanie się na przedawnienie.
Sposoby przerywania biegu przedawnienia
Należy pamiętać, że banki mają różne sposoby na przerywanie biegu przedawnienia - m.in. wezwania do zapłaty, wpisy do BIK czy windykację. Dlatego kredytobiorcy muszą działać ostrożnie i zgodnie z przepisami.
Strategie kredytobiorców wobec przedawnienia
Czekanie na upływ terminu przedawnienia
Jedną z dróg jest wstrzymanie spłaty i czekanie na upływ terminu przedawnienia roszczeń banku, aby móc skutecznie uchylić się od ich regulowania. Jest to jednak ryzykowna strategia, gdyż wymaga precyzyjnej analizy prawnej.
Negocjacje z bankiem ws. umorzenia części zadłużenia
Bardziej konstruktywne może być wejście na drogę negocjacji z bankiem, aby umorzył część wierzytelności w zamian za spłatę pozostałej kwoty kapitału. Wymaga to jednak dobrej argumentacji prawnej.
Wszczęcie postępowania sądowego przeciwko bankowi
Coraz więcej kredytobiorców decyduje się też na pozwanie banku, domagając się unieważnienia umowy lub zaprzestania naliczania odsetek. Jest to trudny i długotrwały proces, ale może przynieść sukces.
Orzecznictwo sądów dotyczące kredytów frankowych
Wyroki sądów korzystne dla kredytobiorców
Zdarzają się orzeczenia, w których sądy unieważniają umowę kredytu frankowego lub zobowiązują bank do przeliczenia kredytu na złote. Takie rozstrzygnięcia dają nadzieję dla wielu frankowiczów.
Wyroki sądów korzystne dla banków
Z drugiej strony wciąż zapadają także wyroki korzystne dla banków, oddalające powództwa kredytobiorców. Wskazują one, że nie ma jednolitej linii orzeczniczej w tej sprawie.
Wpływ orzecznictwa TSUE na sprawy frankowiczów
Na rozstrzygnięcia polskich sądów mają też coraz większy wpływ orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE, który opowiada się po stronie konsumentów. Może to zwiększać szanse kredytobiorców na korzystne wyroki.
Perspektywy na przyszłość i możliwe scenariusze
Oddłużenie części kredytobiorców frankowych
Jednym z możliwych scenariuszy jest oddłużenie części zadłużonych frankowiczów - zwłaszcza tych w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Mogłoby się to odbyć na drodze negocjacji lub orzeczeń sądowych.
Ugody z bankami i restrukturyzacja kredytów
Być może banki zdecydują się na masowe ugody z kredytobiorcami, w ramach których dojdzie do restrukturyzacji zadłużenia. Pozwoliłoby to rozładować napiętą sytuację wokół kredytów frankowych.
Masowe postępowania sądowe i niepewna przyszłość
Niewykluczone są jednak dalsze masowe procesy sądowe, które jeszcze przez lata będą kształtować linię orzeczniczą w tej sprawie. Oznacza to długotrwałą niepewność zarówno dla kredytobiorców, jak i banków.
Podsumowanie
Problematyka kredytów frankowych od lat elektryzuje opinię publiczną i wywołuje silne emocje zarówno wśród kredytobiorców, jak i przedstawicieli sektora bankowego. Wiele wskazuje na to, że sprawa jest nadal otwarta i zapewne jeszcze nie raz zaskoczy nowymi zwrotami akcji. Kredytobiorcy mają szanse na poprawę swojej sytuacji powołując się na przedawnienie części roszczeń banków lub walcząc o unieważnienie umów przed sądem. Jednocześnie droga do ostatecznego rozwiązania problemu jest pełna niepewności i może okazać się bardzo długa. Niezależnie od finału, już teraz kredyty frankowe na trwale wpisały się w historię polskiego rynku finansowego jako przestroga przed pochopnym kuszeniem klientów mirażem łatwego zysku.
Najczęściej zadawane pytania
Jak długo mogę czekać na przedawnienie kredytu frankowego?
Okres przedawnienia wynosi 10 lat dla roszczeń o spłatę kapitału kredytowego oraz 3 lata dla odsetek i innych opłat. Ważna jest też analiza przerwań biegu przedawnienia.
Czy przedawnienie umorzy cały mój kredyt frankowy?
Przedawnienie dotyczy możliwości dochodzenia roszczeń, a nie samego długu. Umorzeniu mogą ulec odsetki i opłaty, ale nie kapitał, choć bank może zgodzić się na restrukturyzację lub umorzenie części kapitału.
Czy mogę zostać eksmitowany z domu przez komornika z powodu kredytu frankowego?
Tak, jeśli bank wypowie umowę kredytu i uzyska tytuł egzekucyjny, może skierować sprawę do komornika w celu przejęcia nieruchomości. Dlatego warto starać się o restrukturyzację zadłużenia.
Czy warto iść do sądu z bankiem ws. kredytu frankowego?
Warto rozważyć, choć wymaga to czasu i pieniędzy. Coraz więcej jest korzystnych dla konsumentów wyroków, ale ryzyko niepowodzenia istnieje. Wskazana jest pomoc doświadczonego prawnika.
Gdzie szukać pomocy prawnej w sprawie kredytu frankowego?
Można znaleźć pomoc w organizacjach konsumenckich, kancelariach prawnych specjalizujących się w sprawach frankowych oraz bezpłatnych poradniach prawnych.
Tagi
Udostępnij
